Lưu ý khi tiêm khớp cho người bệnh

Tiêm corticoid vào khớp là một biện pháp được áp dụng nhiều trong việc điều trị các bệnh về cơ xương khớp. Tuy nhiên không phải bác sĩ nào cũng có đủ trình độ và hiểu biết để thực hiện các kỹ thuật của việc tiêm khớp một cách chính xác nhất. Dưới đây là những lưu ý khi tiêm khớp cho người bệnh cơ xương khớp.

1. Các nguy cơ có thể xảy ra khi tiêm khớp khi bệnh nhân được tiêm thuốc có thể xảy ra nhiều tai biến do:

Chỉ định sai, lạm dụng:
Chỉ khi nào bệnh nặng dùng kháng viêm không steroid không đáp ứng mới chỉ định thủ thuật tiêm corticoid, hyaluronic sodium vào khớp. Do thấy một số người dùng chỉ định này có hiệu quả nên một số người lạm dùng cho các trường hợp nhẹ là không cần thiết.

Không được chỉ định thủ thuật này cho trường hợp viêm khớp nhiễm khuẩn. Có người không nắm vững, tiêm cho người thuộc diện chống chỉ định này có thể làm cho nhiễm khuẩn lan rộng

Một số người còn trộn các kháng viêm không steroid (voltaren), vitamin B12, kháng sinh hoặc trộn chúng với dịch treo corticoid tiêm vào khớp. Việc trộn này trước hết làm hỏng các dạng bào chế vốn có hoặc hỏng chính dịch treo corticoid, gây ra phản ứng viêm mạnh ở màng hoạt dịch, tổn thương các tổ chức hoạt dịch, làm khớp bị sưng to, đau, cuối cùng làm dính khớp, mất chức năng khớp.

Tiêm không đúng kĩ thuật:
Không nắm vững vị trí giải phẫu, thiếu thành thạo trong thao tác sẽ không tiêm thuốc vào đúng vị trí cần tiêm, hiệu quả kém. Nếu tiêm chệch vào cơ, xương, mạch máu, dây thần kinh quanh khớp sẽ gây ra hậu quả rất xấu như teo cơ, xốp xương, làm mất chức năng vận động của khớp.

Ngoài ra, do tiêm nhiều lần vào một vị trí và tiêm quá nông sẽ gây teo da, mất sắc tố da tại chỗ. Có khi do quá sợ hãi, do tiêm quá nhanh hay tiêm chệch vào mạch máu mà người bệnh có thể bị choáng váng, vã mồ hôi, tức ngực, khó thở.

Nơi tiêm không đạt tiêu chuẩn:
Một trong những vi phạm thường thấy là nơi tiêm không đạt tiêu chuẩn vô khuẩn hoặc không làm vô khuẩn tốt ở vùng da trước khi tiêm. Kết quả: bị nhiễm khuẩn khớp, nhiễm khuẩn toàn thân, nhiễm khuẩn huyết. Tai biến này khá nghiêm trọng có thể dẫn đến tàn phế hay tử vong. Ngoài ra cũng cần lưu ý đến một vi phạm thường gặp là khi tiêm thường không có chuẩn bị sẵn thuốc dụng cụ xử lí tai biến nên khi xảy ra sự cố thường lúng túng.

2. Những lưu ý khi tiêm khớp cho người bệnh cơ xương khớp

Một số vị trí tiêm khớp cổ chân, khớp cổ tay và vai:
Những điều bệnh nhân cần hiểu khi được tiêm khớp? Khi thực hiện tiêm khớp, chúng ta nên giải thích cho người bệnh hiểu được mục đích tiêm, kết quả đạt được của tiêm khớp và các biến chứng trong và sau khi tiêm, phản ứng đau sau khi tiêm.

Cần để vùng tiêm nghỉ 24-48 giờ, lưu băng dính 24 giờ. Đặc biệt trước khi tiêm cần biết các biến chứng có thể xảy ra như: nhiễm khuẩn; teo da tại chỗ; biến chứng không nhiễm trùng (chảy máu chỗ tiêm, đau chỗ tiêm, tổn thương gân, tổn thương sụn).

Tuân thủ các chỉ định tiêm khớp:
Thầy thuốc cần tuân thủ các chỉ định tiêm khớp, không được tiêm quá 4 lần/1 năm trên cùng một vị trí. Tiêm khớp cho các trường hợp như bị bệnh viêm khớp mạn tính (viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng, viêm khớp vảy nến), bệnh gút, thoái hoá khớp đợt tiến triển, bệnh viêm quanh khớp vai, viêm điểm bám gân, hội chứng đường hầm cổ tay, cổ chân.

Những bệnh nhân không uống được thuốc chống viêm như bị loét dạ dày tiến triển hoặc tăng huyết áp nặng có thể ứng dụng tiêm khớp.

Không nên tiêm khớp trong các trường hợp nào?
Vùng da tiêm khớp nóng đỏ do mới đắp thuốc. Nhiễm khuẩn tại chỗ, viêm các mô, áp xe, nhiễm khuẩn toàn thân, uống thuốc chống đông, prothefse trong khớp, chấn thương khớp, loãng xương tại chỗ, đái đường chưa bình ổn, dị ứng với chất tiêm.

Lợi ích của tiêm khớp:
Kết quả của tiêm đem lại nồng độ thuốc tại chỗ tối đa, mang lại hiệu quả chống viêm tối đa và giảm lượng thuốc chống viêm. Tiêm khớp có hiệu quả trong điều trị các bệnh khớp vì viêm màng hoạt dịch giải phóng ra cytokine và protease, tiêm corticoid ức chế cytokine và protease làm giảm đau nhanh.

Tiêm thuốc nội khớp chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng:
Điều quan trọng nên nhớ tiêm corticoid vào khớp chỉ làm giảm phản ứng viêm và giảm đau, việc tiêm chỉ chữa phần ngọn. Chính vì vậy, điều trị gốc mới là nền tảng.

Trước thực trạng lạm dụng tiêm các thuốc chống viêm corticoid và chỉ định tiêm rộng rãi, kỹ thuật tiêm chưa đúng và không tuân thủ nguyên tắc tiêm khớp, gây ra nhiều hậu quả nặng nề như nhiễm khuẩn khớp. Ảnh hưởng sức khỏe và chức năng vận động khớp, ảnh hưởng kinh tế gia đình và xã hội.

Hậu quả nhiễm khuẩn khớp do tiêm khớp cũng là tiếng chuông thức tỉnh người bệnh và thầy thuốc nên tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định tiêm khớp. Mặt khác corticoid là con dao hai lưỡi, nó gây kích ứng dạ dày và thận, người có tiền sử bệnh dạ dày và thận thì không được sử dụng thuốc này.

Mỗi thầy thuốc và người bệnh nên xem xét “cái được và cái không được của tiêm khớp”. Là thầy thuốc chuyên khoa khớp, chúng tôi rất thận trọng khi bệnh nhân yêu cầu thầy thuốc cho tiêm khớp vì biết rằng người bệnh quá tin vào giá trị tiêm khớp.